Deze Achterhoekse varkensstal maakt dierenvrienden blij

DE HEURNE - Je komt er via een wandelpad omgeven door een kleurenpalet aan bloemen. Een stal die in niets lijkt op een reguliere varkensstal. Het pand lijkt grotendeels van hout te zijn en buiten kom je de eerste biggen en varkens al tegen. Inmiddels zijn er drie van dit soort varkensstallen in de Achterhoek. Het concept heet Zonvarken. Het wordt enthousiast ontvangen in Den Haag én bij dierenwelzijnsorganisaties. Onlangs stapte een grote supermarktketen in en ligt het vlees van deze varkens in in 150 supermarkten.

In De Heurne - tussen Dinxperlo en Aalten - zijn de biggen volop aan het spelen. Samen met één van de initiatiefnemers August Offenberg, lopen we door de stal.

Niet alleen voor de dieren ook voor de boer

Ondertussen legt hij uit wat zonvarken is: "Een Zonvarkenboerderij is een kleinschalige varkensboerderij. Sommige boeren kiezen voor één stal met 25 zeugen en anderen kiezen voor twee stallen en dan hebben ze vijftig zeugen. We doen hier alles net iets anders en hebben meer aandacht voor dierenwelzijn, milieu en klimaat."

Als je een reguliere varkensstal binnenloopt dan kan het gebeuren dan je last krijgt van je longen door de ammoniak die in de lucht hangt en door de warmte. In de stallen van zonvarken is het anders. Daar ruik je de dieren bijna niet en voel je al zeker geen beklemmend gevoel.

"Toen we deze stallen ontwierpen, wilden we niet alleen voor dieren een aangenaam klimaat, maar ook zeker voor de boer", legt Offenberg uit. "Dat betekent dat de stallen nu veel ruimte en licht hebben. In de stallen zitten geen ventilatoren, dat gebeurt allemaal natuurlijk. Daarnaast hebben we ook mestscheiding waardoor je de poep en de plas niet meer samen hebt. Dan krijg je geen ammoniak."

We kunnen een boterham verdienen met dit concept. Je ziet dat de consument steeds vaker wil weten waar hun stukje vlees vandaan komt

Dierenbescherming dolenthousiast

De dierenbescherming heeft het 3 sterren Beter Leven keurmerk. "Maar als ik hier rond kijk dan doen ze daar nog een schepje bovenop", zegt Niels Dorland van de Dierenbescherming. "Je ziet hier dat varkens hun eigen dierlijk gedrag vertonen: ze wroeten in het zand, spelen en luieren", zegt hij. "Ik kan niets vinden waarvan ik zeg: dat bevalt niet."

Dorland denkt dat dit de toekomst is. "De landbouw zit middenin een transitie. Stikstof, dierenwelzijn, klimaat. Alles komt nu bij elkaar en als je echt iets goeds wil voor boer, dier en omgeving, dan denk ik dat dit het is."

Financieel adviseur én boer

Rick ter Haar uit het Overijsselse Diepenheim is sinds kort parttime varkensboer in Eibergen. "Ik ben financieel adviseur voor met name varkenshouders, maar ben geboren op een varkensbedrijf", vertelt hij.

"Omdat graag iets voor mezelf wil waar ik mijn extra energie in kwijt kan, heb ik besloten om - samen met een compagnon - een varkensbedrijf te beginnen", legt hij uit. Hij blijft adviseur en wordt ook varkensboer "Zonvarken is een concept waar ik heel erg blij van wordt omdat het goed is voor dieren, klimaat, maar ook voor boeren. Wat ze nu doen is uniek en dat maakt het onderscheidend van al het vlees dat nu al in de schappen ligt."

Rick begint te glimlachen als ik hem vraag waarom hij juist kiest voor een varken in plaats van een koe of een kip: "Natuurlijk is het deels met de paplepel ingegeven, maar een varken is stuurbaar, slim en eigenwijs. Dat maakt dat het gedrag van het varken heel erg interessant is."

Goed voor dier, maar ook voor portemonnee?

Idealen zijn mooi, maar als boer wil je ook een boterham verdienen. Volgens Offenberg kan dat zeker: "De prijs van dit vlees is hoger dan het gangbare varkenslapje dat in de supermarkt vindt", begint hij. "Je ziet dat de consument steeds vaker wil weten waar hun stukje vlees vandaan komt."

Die consument is inderdaad belangrijk. Maar voor het bij de consument op het bord ligt, moet het ook ergens in de schappen liggen. "Ons vlees ligt al een tijdje bij een lokale supermarkt, maar onlangs stapte een grote supermarktketen in. Jumbo is een contract van vijf jaar met ons aangegaan en dat betekent dat we nu al in 150 vestigingen liggen en dat worden er in de toekomst nog meer. "

Ik kan niets vinden waarvan ik zeg: dat bevalt niet

Zo'n contract van vijf jaar is een must. "Voordat we een zonvarkenstal bouwen, zoeken we eerst naar afzet. Een bedrijf moet een relatie van vijf jaar met ons aangaan. Dan hebben wij in ieder geval voor die vijf jaar de zekerheid dat er inkomsten zijn. We spreken van tevoren een prijs af die we gegarandeerd willen hebben."

Nog meer boeren gezocht

Nu één van de grootste supermarkten van het land is ingestapt, kan Zonvarken flink uitbreiden: "We kunnen meer varkensvlees verkopen dan dat we op dit moment varkens hebben. Op dit moment hebben we vijf keer zoveel vraag als dat we aan varkensvlees kunnen leveren", zegt Offenberg. Nieuwe stallen zijn daarom ook heel erg gewenst. "We hebben gesprekken gehad met meerdere boeren, dus die interesse is er zeker", zegt Offenberg. Het zijn boeren van verschillende pluimage: "Er zijn boeren die overwegen om te stoppen, maar dit concept aantrekkelijk vinden. Daarnaast zijn er boeren die willen overstappen, maar ook gangbare varkenshouders die er zo'n stal bij willen hebben. Inmiddels zie je bij de retailers en vleesverkopers wel een verschuiving naar bijvoorbeeld meer duurzaamheid, klimaat en milieu.