De vaccinatiegraad daalt, hoe zit dat?

ARNHEM - Kinkhoest en de bof, die twee ziekten steken de kop op in Gelderland. Dat terwijl het aantal kinderen dat is gevaccineerd keldert, ook in Gelderland. Maar hoe gevaarlijk is zo'n lage vaccinatiegraad eigenlijk?

"Kinkhoest en de bof nemen toe. Ook zijn we bang dat de mazelen zich in de provincie gaat verspreiden", waarschuwt Kirsten Wevers, arts infectieziektebestrijding bij GGD Gelderland-Midden.

Is een lage vaccinatiegraad zorgelijk?

Een hoge vaccinatiegraad beschermt mensen tegen ernstige ziekten en voorkomt uitbraken van ziektes, zoals kinkhoes en bof, zegt het RIVM, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Daarom is het volgens de GGD wenselijk dat meer mensen kiezen voor vaccinatie.

Het aantal baby's met kinkhoest steeg het eerste in de Biblebelt, volgens het RIVM. Kinkhoest kan gevaarlijk zijn voor pasgeboren baby's. "Baby's kunnen bijvoorbeeld stoppen met ademen, wat zuurstoftekort en hersenschade kan veroorzaken", legde Tjalling Leenstra van de landelijke coördinatie infectieziektebestrijding van het RIVM uit.

Ook kan bof in sommige gevallen gevaarlijk zijn. "Bof lijkt onschuldig maar kan lijden tot een hersenvliesontsteking. Dat kan heel naar verlopen", weet de GGD-arts.

Waarom zijn er nu uitbraken?

"Dat heeft te maken met de vaccinatiegraad. Die wordt steeds lager. Steeds meer ouders kiezen ervoor hun kind niet te laten vaccineren", weet de GGD-arts. De vaccinatiegraad duikt nu onder de 90 procent. "Dat is zorgelijk."

Want een vaccinatiegraad van 95 procent is nodig om verspreiding van ziekten zoals kinkhoest en mazelen te voorkomen, volgens het RIVM. "Anders krijg je echt uitbraken", waarschuwt Wevers. Dan ontstaat er namelijk geen zogeheten 'groepsimmuniteit'.

Wat is groepsimmuniteit?

Groepsimmuniteit houdt in dat als één iemand ziek wordt, anderen niet worden geïnfecteerd omdat zij de ziekte al hebben gehad of ervoor zijn gevaccineerd.

Dat betekent dus dat minimaal negen van de tien kinderen moeten zijn ingeënt om een uitbraak te voorkomen en baby's en mensen die (nog) niet gevaccineerd kunnen worden te beschermen.

Waarom kiezen minder mensen voor een vaccin?

"Er zijn verschillende redenen waarom mensen zich niet vaccineren. Je hebt mensen die moeilijk te bereikbaar zijn omdat ze bijvoorbeeld een andere taal spreken. Maar je hebt ook mensen die bewust ervoor kiezen om zich niet te laten vaccineren", vertelt de arts. "Dat mag. Maar mensen moeten zich realiseren dat die kinderziektes echt niet onschuldig zijn."

"Ook zijn er altijd kwetsbare mensen die zich niet kunnen laten vaccineren. Denk aan pasgeboren kinderen omdat ze te jong zijn. Die wil je beschermen middels groepsimmuniteit. Zodat de baby geen risico loopt." Zodra de groepsimmuniteit wegvalt, is dat wel het geval, aldus Wevers.

Waarom daalt de vaccinatiegraad?

Gedragspsycholoog Bastiaan Rutjens, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, vermoedt dat de felle maatschappelijke discussie over de veiligheid en het nut van de coronavaccins twijfel heeft gezaaid. Ook onder mensen die een paar jaar geleden nog achter vaccins voor kinderen stonden.

Rutjens wijst ook naar sociale media. Ouders die al twijfelen over het vaccineren van hun kind, vinden online blogs en video's van ouders die ervan overtuigd zijn dat vaccinaties schadelijk zijn. "Deze 'health influencers' spelen heel goed in op die twijfel."