Boeren leggen weilanden vol klei om klimaat te redden

EIBERGEN - Wie nu rondrijdt in de Achterhoek ruikt dat het lente is. Grote mestwagens rijden rond om de weilanden en akkers te voorzien van poep. Wie in de omgeving van Eibergen is, denkt misschien dat ook daar overal mest uitgereden wordt. Maar schijn bedriegt.

Een aantal weilanden zien eruit alsof ze vol liggen met mest, dat is niet zo: het is namelijk klei. Boer Jan uit Eibergen kijkt glunderend naar de werkzaamheden. "Mooi hè", zegt hij.

Klei geeft zandgrond een toekomst

"Maar we moesten hier wel eerst uitvinden hoe je met klei om moet gaan hoor." Jan is immers een zandboer en geen kleiboer. Toch wil hij die klei heel graag leren kennen, want het zou dé redding kunnen zijn in de strijd tegen het klimaat.

Jan wil namelijk geen bruine weilanden meer tijdens de droge periodes in de zomer. Daarom is hij maar wat blij dat hij mee kan doen aan het Europese project LifeCO2Sand. "Je ziet gewoon dat de grond langer water vasthoudt en dat je later kunt sproeien", vertelt hij. "We hebben op een deel van onze grond al klei en je zag vorig jaar gewoon dat je vier tot vijf dagen later de beregening aan kunt zetten."

"Vruchtbare kleigrond vergroot de veerkracht van een zandbodem waardoor deze beter bestand is tegen extreme weersomstandigheden, zowel in droge periodes als in periodes waarin er heel veel water valt", zegt Leon Claasen, projectleider. "Door klei en zand te vermengen in de bovenlaag kan de bodem beter organische stoffen vasthouden en daardoor minder broeikasgassen uitstoten."

Er zijn zes demovelden, waarvan vier in Gelderland: in Brummen, Halle, Geesteren en Eibergen. Inmiddels zijn er al verschillende andere boeren die ook meedoen. Zo werken in Eibergen tien boeren mee op het demoveld. Het project lijkt succesvol: volgens Claassen willen zo'n 125 boeren zich ook aansluiten.

Spektakel

Wie van grote machines en landbouwvoertuigen houdt, kan uren kijken naar het spektakel dat zich in het buitengebied van Eibergen afspeelt. Tal van gele vrachtwagens vol klei rijden af en aan. Daarna is het de beurt aan shovelmachinisten en trekker chauffeurs. De klei wordt in een aanhanger geladen. Daar zit weer een speciale machine achter die - als de trekker het land op gaat - de klei verspreidt over het land.

In de video zie je hoe dat eruitziet:

Klei van ver

Omdat de klei in de Achterhoek bijna niet te vinden is, maakt de klei een lange reis. "Maar er is een overschot aan klei", zegt Claassen. "Er komt klei vrij bij de aanleg van natuur, wegen en woningen." De klei op de weilanden in Eibergen komt uit Zoelen. Dat is een kleine 140 kilometer verderop. "Je hebt behoorlijk wat vrachtwagens nodig om al die klei te vervoeren", zegt Gert Schoolen van de Grondbank GMG in Beuningen/Ewijk.

Honderden vrachtwagens

"De grond is hier twee maanden geleden naartoe gebracht. Het zou voor dijkverzwaring bij Tiel worden gebruikt, maar omdat het hoogwater was, kon dat niet. En nu gaat deze kleine 5000 kuub naar Eibergen. Daarvoor heb je ongeveer 265 vrachtauto's nodig."

Dan rijst de vraag of het allemaal wel zo duurzaam is. "Het klopt dat je vrachtbewegingen hebt", zegt Leon Claassen. "Maar wat je niet moet vergeten is dat je de bodem met die klei op een dusdanige manier verbetert dat er minder broeikasgassen worden uitgestoten."

Ans Mol, gedeputeerde van de provincie, vult aan: "Idealiter is het natuurlijk zo dat die vrachtwagens straks allemaal elektrisch rijden. Nu is dat nog niet zo, maar we kunnen daar niet op wachten." Volgens haar zijn dit soort projecten heel erg belangrijk: "Mensen hier zijn dolenthousiast, maar daar red je het niet mee. Je hebt data en dus bewijzen nodig. Hier wordt echt heel veel data verzameld en daar kunnen we mee naar Den Haag om wet- en regelgeving die knelt op te lossen."

Jan maakt het niets uit: "Als het hier maar naartoe komt, want ik ben er superblij mee!"