De mogelijkheden voor de nieuwe coalitie in Oost Gelre

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN OOST GELRE -

Gaat lijsttrekker Walter Leemreize met zijn CDA de koers verleggen voor de vorming van een coalitie of blijft de partij bij het oude normaal, is de vraag voor de komende weken. Het CDA is na de verkiezingen van 16 maart 2022 de grootste partij in de gemeenteraad van Oost Gelre gebleven met 7 zetels. Bij hen ligt nu het initiatief voor de samenwerking met een andere politieke partij een meerderheid te vormen. De keuze is niet groot: met VVD van Bart Porskamp samen of met OOG van Ronald Willering. Een partij daaraan toevoegen met één zetel in de raad kan een optie zijn bij politieke dilemma’s. Voorbeelden zijn zonne- en windparken op landbouwgrond, Vitelco en hoe uit de economische crisis te komen door corona en nu de oorlog in Oekraïne. Gaat dit gebeuren om meer debat te krijgen in de raad?

De gemeenteraad van Oost Gelre heeft 21 zetels te verdelen. De huidige coalitie, CDA met de VVD (5 zetels), heeft noch een zetel gewonnen, noch een zetel verloren bij de verkiezingen en blijft op een meerderheid van 12 zetels staan. CDA en VVD zijn vier jaar lang een solide basis gebleken. Tijdens de raadsvergaderingen heeft geen van de ingediende moties (de bovenlokale moties niet meegeteld) van de oppositiepartijen het gehaald. Het eensgezinde CDA/VVD-bastion heeft het politieke debat in de afgelopen vier jaar er niet levendiger op gemaakt. Besluiten werden vaak aangenomen volgens de coalitielijnen. Dat kan innovatiever en dynamischer waarbij de raad als totale volksvertegenwoordiging het meer voor het zeggen krijgt en de richting van het college bepaalt. En niet langer een klankbordgroep van het college is wat leidt tot mindere betrokkenheid en een verder afbrokkelend vertrouwen van burgers in de politiek.
Gaat het grote CDA voor de verandering kiezen voor OOG (6 zetels) dan komt deze coalitie uit op 13 zetels in de raad. Deze mogelijkheid voor een meerderheid zal recht doen aan de verkiezingsuitslag en recht doen aan de kiezer. OOG boekte namelijk als enige politieke partij in Oost Gelre zetelwinst. De 2 extra zetels werden weggesnoept bij de PvdA en Democraten Oost Gelre, voorheen D66. Elk leverde een zetel in. Democratien Oost Gelre lokale alternatief komt niet meer terug in de gemeenteraad van Oost Gelre. GroenLinks deed voor het eerst mee met de verkiezingen, maar kreeg te weinig stemmen. De VVD bleef staan op 5 zetels. En de Nieuwe Liberalen behouden hun ene zetel.

D66 heeft niet kunnen waarmaken wat landelijk wel is gebeurd, met een forse groei. Het plan de partij in de nieuwe vorm van een lokale partij, Democraten Oost Gelre, te gieten mislukte. De oorzaak kan worden gezocht dat de jonge generatie mensen -Linda van den Berg en Jarno Hilge- de partij vorig jaar september de partij ve
rlieten. Beiden konden zich niet langer meer vinden in de koers van de landelijke tak van Sigried Kaag. Hilge stapte over naar de Nieuwe Liberalen voor een ander politiek alternatief.

De PvdA heeft hun enorme dossierkennis en de altijd evenwichtige onderbouwingen voor hun besluiten over sociale onderwerpen niet kunnen verzilveren. Ze verloor 1 zetel en houdt nu nog 1 zetel over in de gemeenteraad. Dat is minder goed voor een stevig sociaal geluid in de gemeente. Nu heel Nederland de coronacrisis te boven probeert te komen dient zich alweer een volgende aan. Meer sociaal zijn, een voelen met de inwoners, heeft Oost Gelre meer dan ooit nodig om samen de problemen (rond verdeeldheid, opgelopen achterstanden ontwikkeling kinderen, inkomenskloof) als gevolg van de coronacrisis en nu de Oekraïne-crisis (energiearmoede en duurder wordend voedsel) op te lossen. Maar kan fractieleider Richard Klein Tank zich in zijn eentje meer gaan roeren bij deze vraagstukken?

GroenLinks kreeg geen voet aan de grond in Oost Gelre. Lijsttrekker Jan Dirk Focker nam de uitslag van 0 zetel sportief op en wees voor een alternatief groen geluid naar OLW (Onafhankelijke Lijst Wallerbos). Raadslid Paul Wallerbos splitste zich anderhalf jaar geleden af van OOG en nam voor zijn eenmansfractie de zetel mee. Deze heeft hij nu na de verkiezingen van 16 maart 2022 weten te behouden door volhardend onderwerpen als de mestvergister en biodiversiteit in gemeentelijke parken en bermen op de raadsagenda weten te krijgen.

De beste coalitie naar de stemcijfers per plaats

CDA met VVD of OOG verder
Het CDA kan logischerwijs kiezen met de VVD door te gaan. Voor de formatie van een coalitie bestaat precies dezelfde situatie als vier jaar geleden. Beide partijen weten inmiddels precies wat ze aan elkaar hebben en hebben elk goed ingewerkte wethouders. Bovendien lijken duidelijke meningsverschillen er niet te zijn, dus iets uitonderhandelen hoeft niet. Erg respectvol richting kiezers zal dit niet zijn. Leemreize zei op de verkiezingsavond een weekend rust te nemen - de campagnes heeft de partijleden veel gevraagd- en dan alle partijen uit te nodigen voor een verkenning. OOG heeft gevraagd deze gesprekken openbaar te doen. De reacties waren negatief.

Vraag is of OOG onder leiding van Ronald Willering nu kan inbreken met de onderwerpen waarmee deze lokale partij in opvattingen wel verschilt van CDA en waaraan OOG de 2 volle zetels kregen van de kiezers. Willering stak op de verkiezingsavond al een hand uit naar Leemreize. “We verschillen in onze opvattingen 25 procent met het die van het CDA. Als we ieder de helft daarvan kunnen krijgen kunnen we op een lijn komen”, reageerde Willering diplomatiek na afloop tegen de pers.

OOG won stemmen op het onderwerp de verplaatsing van leerlooier Vitelco uit het centrum van Lichtenvoorde en hun voorstel voor het toestaan van flexwoningen. Regelmatig hebben zij bij het college erop aangedrongen beide onderwerpen te onderzoeken op de mogelijkheden. OOG won in alle stemlokalen in Lichtenvoorde met uitzondering van het hoofdstembureau in het gemeentehuis en De Treffer waar een verschil zat van 2 stemmen met het CDA. De VVD was koploper in de stemlokalen in Groenlo. Met de twee Grolse zwaargewichten Bart Porskamp, de huidige wethouder en Kees Porskamp, de fractievoorzitter, hebben elk een grote achterban in Groenlo. Het CDA haalde de meeste stemmen weg in de kerkdorpen. Er is met wethouder Jos Hoenderboom met een extra portefeuille voor de Kleine Kernen bij zijn taken veel aandacht gegaan naar de leefbaarheid in de kerkdorpen waarbij het openhouden van de dorpsschool het centrale onderwerp was. Hoenderboom kreeg veel voorkeurstemmen. De kiezer wil hem voor vier jaar terug.

Kijkend naar de uitslagen per plaats wacht Walter Leemreize van het CDA een lastige keuze een breed maatschappelijk gedragen coalitie te vormen. Kiest CDA door te gaan met de VVD, dan doet dat af aan de uitkomst van de verkiezingen in Lichtenvoorde. Omgekeerd zal er een dergelijk gevoel in Groenlo leven als CDA opnieuw met de VVD in zee gaat. CDA zal dus zich anders moeten gaan oprichten door de onderwerpen die in Groenlo en Lichtenvoorde spelen beter te bekijken. Met name op het stimuleren van centrumontwikkelingen en culturele voorzieningen in Lichtenvoorde valt wat af te dingen evenals woningbouw en op het vestigingsklimaat van bedrijven in beide hoofdkernen. Daar heeft de huidige coalitie teveel laten liggen.

Onderzoeken we de mogelijkheid van een derde partij in een nieuwe coalitie opnieuw, dan zijn de Nieuwe Liberalen (NLog) een partij waarmee een coalitie van CDA en OOG extra stappen kan maken. NLog in een CDA/VVD-coalitie maakt de Nieuwe Liberalen nerveus. Een aansluiting met de VVD in de voordagen van de verkiezingen zag Klein Gunnewiek op het laatst niet meer zitten. De onderhandelingen liepen stuk op de taken die politiek allrounder Klein Gunnewiek binnen de VVD dan zou moeten oppakken, waarvoor hij bedankte.
Bij de verkiezingen scoorden NLog op woningbouw op de plek van Vitelco wil (stemlokalen Den Diek en Hamalandhal) en in Zwolle waar de aanleg van inmiddels bijna 50 hectare aan zonnevelden in ontwikkeling zijn. Buurtschap Zwolle is doorgaans een CDA-bolwerk, maar sinds het huidige CDA/VVD-college daar grootschalige zonnevelden op landbouwgrond heeft toegestaan heeft de overwegend agrarische buurtschap zich tegen de politiek gekeerd. Ook dat hun alternatieve plan geen grond kreeg bij het gemeentebestuur heeft ze boos gemaakt. Op de verkiezingsavond was dat te zien. Bijna alle stemmen gingen naar Bertie Bosker, boer uit Zwolle en 3e op de lijst van de NLog. Lijsttrekker Gerard Klein Gunnewiek en kompanen hebben de Zwolse boeren altijd gesteund. NLog werden in Zwolle de grootste partij. Een feestje dat een kater gaf van jewelste voor Klein Gunnewiek die zich in Zwolle dikwijls liet zien. Bosker kreeg 8 meer voorkeursstemmen dan de nummer 1 bij NLog. “We hadden plannen klaarliggen voor 2 zetels. Die zijn er helaas niet gekomen en dat betekent dat het voor mij stopt. Dat is ook democratie”, reageerde Klein Gunnewiek.